Zadania publiczne

Zadania publiczne*

• Zadanie publiczne to każde działanie administracji, które realizuje ona na podstawie ustaw. Adresatami takich zadań mogą być osoby fizyczne – obywatele, ich wspólnoty, osoby prawne oraz jednostki nieposiadające osobowości prawnej. W zależności od sposobu działania administracji podczas realizacji konkretnego zadania, można rozróżnić trzy podstawowe grupy zadań publicznych:
• Świadczenie lub zapewnienie wykonania usług na rzecz mieszkańców i innych podmiotów. Przykładem takiego działania administracji w realizacji zadań publicznych jest dostarczanie mediów (prąd, woda, ogrzewanie), odbiór i utylizacja śmieci, organizacja komunikacji zbiorowej, budowa i utrzymanie dróg, oświetlenie, usługi opiekuńcze, edukacja, budowa mieszkań socjalnych itd. Zadania z tej sfery mogą być zlecane różnym podmiotom. Przykładem jest służba zdrowia – realizacja zadań z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej czy prowadzenie szpitali przez niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej (NZOZ), które są na podstawie kontraktów finansowane przez państwo (Narodowy Fundusz Zdrowia). Zadania związane ze świadczeniem usług są również przekazywane organizacjom pozarządowym. Takim przekazaniem zadania jest powierzenie lub zlecenie realizacji zadania i udzielenie na ten cel dotacji.
• Orzekanie z wykorzystaniem w realizacji tych zadań metod władczych, przejawiających się w uprawnieniu do wydawania decyzji administracyjnych, przyznanym na podstawie przepisów ustawowych. Wykonanie decyzji administracyjnych jest zagwarantowane przymusem państwowym. W ramach tych zadań administracja może zezwalać lub zakazywać określonych działań, na podstawie kryteriów określonych w ustawach, ale rozpatrywanych i odnoszonych do każdej indywidualnej sprawy. Przykładami mogą być: pozwolenia na budowę, koncesje na alkohol, pozwolenia na wycinkę drzew itd. Ta forma realizacji zadań publicznych obejmuje również uprawnienia nadzorcze i kontrolne wykonywane przez służby, inspekcje i straże (policja, inspekcja pracy, inspekcja sanitarna, straże gminne/miejskie). Zadań o charakterze orzeczniczym, administracja nie może przekazywać podmiotom niepublicznym. Podmioty niepubliczne nie mogą również brać udziału w procesie ich wydawania (procedurze administracyjnej), chyba, że przepisy prawa dają im status strony postępowania.
• Tworzenie przepisów, norm i standardów, w ramach ustawowo przewidzianych upoważnień. Zarówno organy administracji rządowej (ministrowie, wojewodowie), jak i samorządowej (rady, sejmiki, zarządy, burmistrzowie) są upoważnieni ustawami do wydawania różnego rodzaju przepisów. Wydawanie ich odbywa się w formie zarządzeń, rozporządzeń, uchwał. Po ich publikacji, wchodzą one w życie jako powszechnie obowiązujące. Rola sektora pozarządowego w tej sferze zadań publicznych ogranicza się do konsultacji, ewentualnie inspiracji władz publicznych do podejmowania określonych działań w zakresie tworzenia lub zmiany takich przepisów.
• Ponadto administracja publiczna może podejmować również działania niewładcze, polegające na inspirowaniu, koordynacji (ale nie przymusowej) określonych przedsięwzięć. Celem takich działań będzie przede wszystkim realizacja zadań publicznych w sferze kreowania lepszych warunków rozwoju cywilizacyjnego czy stymulowania rozwoju gospodarczego. W realizacji tego typu zadań organizacje pozarządowe mogą być również partnerem działań administracji publicznej.

^{*https://poradnik.ngo.pl/zadania-publiczne-wlasne-zlecone-powierzone}