Europejski Instrument Miejski (ang. European City Facility, EUCF) zyskał w ostatnich latach sporą popularność wśród polskich samorządów. Narzędzie finansowania opracowania dokumentacji projektowej jest atrakcyjne, gdyż wniosek o dofinansowanie jest stosunkowo prosty, a zasady realizacji i rozliczeń projektu pozwalają na elastyczne podejście do finansowanej dokumentacji.
Europejski Instrument Miejski został wprowadzony jako narzędzie, którego celem jest finansowanie przygotowania tzw. koncepcji inwestycyjnej dla dowolnej inwestycji realizowanej przez jednostki samorządu terytorialnego w obszarze szeroko pojętej transformacji energetycznej i dostosowania do zmian klimatu. Samorząd otrzymuje 60 tys. euro, które stanowi 100% finansowania kosztów przygotowania koncepcji inwestycyjnej.
Definicja koncepcji inwestycyjnej EUCF jest bardzo pojemna:
- może to być zarówno stricte dokumentacja aplikacyjna, czy
- poszczególne jej części: studium wykonalności, dokumentacja budowlana i kosztorysowa, program funkcjonalno-użytkowy lub np. koncepcja programowo-przestrzenna dużej inwestycji infrastrukturalnej.
O atrakcyjności EUCF decyduje również fakultatywny charakter realizacji samej inwestycji opisanej w koncepcji. Inwestycja taka nie musi zostać zrealizowana, aby w pełni rozliczyć dotację z Instrumentu.
Dużą zaletą programu w kontekście partnerstw CWD Plus jest możliwość aplikowania przez dowolne konfiguracje samorządów. Dopuszczalne są wszystkie rodzaje partnerstw, warunkiem jednak jest wyznaczenie lidera, który będzie reprezentował partnerstwo przed instytucją finansującą.
Niewątpliwym wyzwaniem dla Wnioskodawców jest konieczność wstępnego (możliwie precyzyjnego określenia bilansu energetycznego inwestycji) – w formie odpowiednio przygotowanej tabeli emisji. Celem EUCF jest bowiem wsparcie miast podejmujący działania na rzecz transformacji energetycznej i dostosowania do zmian klimatu.
Utrudnieniem może też być konieczność opracowania wniosku o dofinansowanie w języku angielskim, choć w tym zakresie polskie samorządy w ostatnich latach bez kompleksów konkurują z miastami i gminami tzw. Starej Unii.
W 2022 roku ogłoszono ostatni konkurs w obecnej perspektywie finansowej. Szeroko dyskutuje się jednak o przedłużeniu EUCF, gdyż z jednej strony popularności narzędzia, z drugiej mnogość potrzeb związanych z transformacją energetyczną i dostosowaniem do zmian klimatu powodują, że każde tego typu wsparcie spotka się z szerokim zainteresowaniem JST. W ostatnich konkursach liczba wniosków złożonych przez polskie samorządy była jedną z najwyższych w całej UE.